Álverið í Straumsvík

Forsíðufrétt Fréttablaðsins í morgun um að Alcan íhugi -- eða hafi jafnvel ákveðið (þetta var óljóst í fréttinni) -- að hætta starfsemi álversins í Straumsvík ef það verður ekki af stækkun, styrkti mig enn frekar í afstöðu minni gegn þessari stækkun. 

Ég er semsagt á móti stækkuninni, svo því sé haldið til haga. Álverið í Straumsvík var mjög mikilvægt á sínum tíma -- fyrir fjörutíu árum -- til að skapa störf og fjölbreyttara atvinnulíf. Það hefur síðan verið stór hluti af atvinnulífi Hafnfirðinga og nærsveitarmanna. Ég vil ekki gera lítið úr þessu.  Hreint ekki. En nú er öldin önnur. Hvort það eigi beinlínis að stækka álverið verður að skoðast í samhengi við annað í þjóðfélaginu.

Álverin eru núna orðin nokkuð fleiri á Íslandi. Eitt risa er að rísa á Austfjörðum. Búið er að stækka Norðurál. Húsvíkingar vilja álver. Suðurnesjamenn vilja álver. Heyrst hefur af tilburðum manna á Suðurlandi um að reisa þar álver.  

Nú verðum við einfaldlega að fara að staldra við og draga djúpt andann. Í fyrsta lagi getum við ekki byggt öll þessi álver nema að þverbrjóta Kyotosáttmálann. Í öðru lagi liggur alls ekki fyrir nein sátt um það hvar eigi að sækja orku í öll þessi álver, í þriðja lagi liggur fyrir að atvinnuástandið (sem er gott) kallar ekki á öll þessi störf, í fjórða lagi felst í því mjög óskynsamleg efnahagsstefna á þenslutímum að ráðast í svo gríðarlega stóriðjuuppbyggingu og í fimmta lagi -- og þetta varðar einmitt frétt Fréttablaðsins og það hvernig ég styrktist í afstöðu minni við að lesa hana -- við verðum að gæta þess að verða ekki of háð starfsemi erlendra álfyrirtækja.

Því hvað er einmitt að gerast í Straumsvík samkvæmt þessum fréttum? Álverið vill stækka með tilheyrandi orkuþörf og auknum útblæstri gróðurhúsalofttegunda. Hvað ef öll álverin á Íslandi vilja stækka eftir 10 til 20 ár með tilheyrandi orkuþörf og útblæstri, en annars fara af landi brott? Og ef við höfum þá gert (eins og blasir við) efnahagslífið of háð þessari álframleiðslu, í hvaða stöðu verðum við þá komin sem "sjálfstæð" þjóð? 

Undir álhæl, segi ég. 

Allt er þetta spurning um skynsemi og ábyrga atvinnu-, efnhags- og umhverfisstefnu. Viljum við/getum við farið lengra í átt að álversuppbyggingu eða eigum við að fara að líta í aðrar áttir? 

Ég segi aðrar áttir. Hikstalaust. Það geri ég bæði sem umhverfisverndarsinni og vegna skoðunar minnar á því hvað sé skynsamleg atvinnu- og efnahagsstefna. Og ég vona þess vegna að hreyfing í þessa nýju átt hefjist með því að Hafnfirðingar noti lýðræðislegt neitunarvald sitt og hafni stækkuninni.

Ég tel mig eiga samleið með Samfylkingunni í þessum efnum, já. Í engum flokki hefur þetta mál -- stóriðja og umhverfismál -- verið jafn kerfisbundið rætt og skýr stefna hefur verið mótuð. Hún heitir Fagra Ísland.

Athugasemdir

[Hrappur Vestmann (IP-tala skráð) 5.1.2007 kl. 12:04]

heyr heyr

[Bjarni (IP-tala skráð) 5.1.2007 kl. 12:19]

Já nákvæmlega. Við verðum undir álhæl. En svo er svo margt sem er fegrað til þess að erlend álfyrirtæki sæki hingað í rekstur. t.d. er miðað við kg af áli á móti hverjum starfsmanni. Til að t.d. norðurál og straumsvík séu með því sem best þekkist í heiminum eru ráðnir verktakar í mörg störfin og þeir koma hvergi fram á launaskrám, aðeins viðhaldsreikningar. En með þessu eru álverin þau bestu sem þekkjast í heiminun. En er allt svindl. Eins og fréttir hafa sannað. Þar sem slasaðir eru látnir mæta til vinnu bara til að lýta best út á alþjóðavísu. Svo ekki sé minnst á það að aðrar "álþjóðir" tæku aldrei í mál að reisa álver inn í miðjum bæ eins og alcan gerir hér á landi. Og með fleiri kerjum í kerskála gerist bara eitt meiri mengun, segir sig sjálft.

[Björn Kristjánsson (IP-tala skráð) 5.1.2007 kl. 12:32]

Nei nei Guðmundur. það á að stækka álverið í Sraumsvík og byggja nýtt í Helguvík og líka hofa í aðrar áttir, til dæmis frekari úrvinnslu á álinu sem við framleiðum. Það eru ekki nema tíu ár síðan hér var bullandi atvinnuleysi og allt á vonar völ, þetta er fljótt að breytast getur gerst á hálfu ári eða svo. Það eru til nóg svæði í landinu sem má virkja, án þess að raska náttúrinni. Álverið í straumsvík er með raforkusamning við landsvirkjun til ársins 2014 eftir því sem ég best veit, þannig að það er ekki verið að fara að loka því á mogunn.

Björn Kr.

[Jón Valur Jensson, 5.1.2007 kl. 12:42]

Ég er sammála þér, Guðmundur, í andstöðunni við þessa stækkun -- og við misjafnar aðferðir Alcans til að hafa sitt fram. Þessi síðasta aðferð, sem segir frá í upphafi greinar þinnar, er ekkert annað en hótun. Ég er hneykslaður.

[Haukur (IP-tala skráð) 5.1.2007 kl. 14:23]

Hahahahahaha.... Samfylkingin og skýr stefna.  Sú setning er nú hrópandi mótsögn í sjálfu sér.  Samfylkingin hefur ekki "skýra stefnu" í nokkru einasta máli, en það er hins vegar alveg kórrétt að þetta mál, eins og mörg önnur, hefur verið rætt fram og til baka endalaust, enda hafi allir í Samfylkingunni skoðun, og engir tveir hina sömu.  Guðmundur, ef Samfylkingin hefur svona skýra stefnu í þessum málum, af hverju vill flokkurinn þá álver á Húsavík, virkjun ánna í Skagafirði, álver í Helguvík?  Af hverju tók Samfylkingin ekki af skarið í Hafnarfirði og hreinlega synjaði Alcan um stækkun, tók stjórnvaldslega ákvörðun í þeim anda sem flokkurinn var kosinn til í vor?  Nei, Guðmundur, Samfylkingin hefur enga stefnu í stóriðjumálum frekar en neinum öðrum málum, og stillt upp við vegg (líkt og í þessu máli) er skottið sett á milli lappanna og hlaupið í burtu.

[Jóhann Ingi (IP-tala skráð) 5.1.2007 kl. 18:34]

"Hótanir" um að álverið í Straumsvík hverfi ef ekki af stækkun er ekkert annað en enn eitt mútuhneykslið til Hafnfirðinga.  Með þessari yfirlýsingu ná þeir hugsanlega atkvæðum frá heilu fjölskyldunum þar sem fyrirvinnan starfar í álverinu.  Þessi hótun um brotthvarf Álversins hljómar eðlilega skelfilega í eyrum verkamanns á miðjum aldri sem unnið hefur í Álverinu í 10-15 ár.   Hvergi fær hann betur greidda verkamannavinnu.  Hann áttar sig kannski ekki á því að hann er líka með heilsuna á tímakaupi.. álverið er að greiða honum fyrir starf og að fórna heilsunni á löngum tíma.  Þessar hótanir um brotthvarf eru nákvæmlega eins og þegar FLUGSTOÐIR gáfu út þá yfirlýsingu um daginn að ef flugumferðarstjórar réðu sig ekki til þeirra myndi flugumferðarstjórn  yfir úthafi sem í dag er stýrt frá Íslandi, færast yfir til Noregs og Kanada.  Sem betur fer vissu flugumferðarstjórar betur og sátu rólegir með sínar umsóknir á meðan hrikti í flugstoðum.  (Ps. hvað ætli Þorgeir Pálson flugumferðarstjóri hafi hækkað mikið í launum við nýja framkvæmdastjórastöðu FLUGSTOÐA?????) Þetta er gömul og úr sér gengin hótunarleikflétta hjá ALCAN.  Álverið í straumsvík hefur stækkað fjórum sinnum.  Eftir 10 ár verða enn færri staðir til að velja úr fyrir staðsetningu álvers…. og hvað þá staðir sem bjóða raforku á betri kjörum en bláa höndin.   Munið eftir 10 ár og síðan aftur 15 ár…..álverið Straumsvík í núverandi(2007) mynd ennþá til staðar. Annað með mútugjafir Rannveigar; dagatölin prýddu myndir af verkum 12 Hafnfirskra listamanna.  Var það listin sem þeir heilluðust af eða voru þeir að kaupa sér fylgi listamannsins sem á þá ósk að geta lifað á listamannslaununum.  Að mér læðist sá grunur að Rannveig Rist hafi nú engan gríðarlegan áhuga á listinni, vinnandi í Álverinu í áratugi undir pressu að hámarka afköstin.  Það vekur upp ánægju mína að listafólk okkar sé styrkt svo menningarlíf okkar blómstri en mig blöskrar að Álverið kaupi afnot af verkum þeirra og styrki menningarlífið einungis til þess að ná fylgi listafólks og þagga niður í þeim háværa hóp.Alveg er ég viss um að eftir kostningar verði styrkjaveitingum steinhætt, hurðum skellt og allt sett á fullt með strompana púandi yfir Hafnfirðinga.

[Hildigunnur Rúnarsdóttir, 5.1.2007 kl. 20:37]

Sammála hverju orði, fyrst reyna þeir mútur og nú eru það hótanir.  Gengur engan veginn að láta undan svoleiðis.

Reyndar vil ég nú meina að við í VG höfum þokkalega skýra stefnu gagnvart stóriðju og umhverfismálum, skýrari ef eitthvað er...

[olafur fannberg (IP-tala skráð) 6.1.2007 kl. 00:35]

algjörlega á móti frekari stækkun þessa fyrirtækis fyrst mútur sem ekki gengu eftir nú hótanir Gengur ekki

[Ólafur fannberg, 6.1.2007 kl. 00:36]

algjörlega á móti frekari stækkun þessa fyrirtækis fyrst mútur sem ekki gengu eftir nú hótanir Gengur ekki

[Tryggvi L.Skjaldarson (IP-tala skráð) 6.1.2007 kl. 01:54]

Eins og þú getur verið vel læsilegur penni á köflum,  er synd hve langt þú ert úti á túni í umræðunni um stóriðjuna, eins og margir flokksfélagar okkar þessa dagana.

Það á ekki að þurfa neinn Albert til að skilja, að í samkeppnisumhverfi eins og áliðnaðurinn starfar í, verða fyrirtæki að eiga þess kost að takast á við breitta tíma.  Álver eru ekki flutt til.  Það er ólíklegt að Alcan hætti við að byggja álver þótt svo Hafnfirðingar segðu nei við stækkun.  Það yrði bara byggt annarsstaðar.  þetta er einfaldlega staðreynd.  Alcan er nefnilega í álbransanum og ál er ekkert að hverfa af markaði næstu áratugina.  Hversu lengi það borgar sig að reka álverið í Straumsvík óbreitt liggur ekki fyrir.  En það segir sig sjálft að án stækkunar styttist sá tími verulega.  Það er engin hótun það er raunveruleiki.

Alcan hefur ekki átt verksmiðjuna í Straumsvík nema í nokkur ár og hefur stuðningur við góð málefni farið vaxandi síðan Alcan kom til sögunnar.  Ekki gera lítið úr því Guðmundur.

Hvað ef hurðum verður ekki skellt, styrkveitingum haldið áfram og stromparnir púa ekkert yfir Hafnfirðinga þrátt fyrir stækkun? 

Kveðja Tryggvi L. Skjaldarson

Starfsmaður Alcan á Íslandi

[Unnsteinn (IP-tala skráð) 6.1.2007 kl. 12:53]

Ég verð nú bara að spyrja að einu. Hversvegna eru ekki fleirri sem fá að kjósa um stækkunina. Eins og til dæmis fólkið sem býr við þá staði er fara undir vatn ef álverið verður stækkað. Já eða þeir sem vilja eða ekki vilja að öll Hellisheiðin verði ein stór borhola. 

Auðvitað eiga Hafnfirðingar að eiga hlut að þessu máli en þetta er ekki þeirra einkamál. Við hin þurfum nú að treysta á það að þeir kjósi rétt og svo verðum við að sætta okkur við það.

Þetta er bara svona smá spurning 

[Jóhann Ingi (IP-tala skráð) 6.1.2007 kl. 14:11]

Tryggvi,

Í þessu tilfelli heitir þetta ekki styrkveitingar heldur MÚTUR alveg eins og ALCAN nota orðið "þynningarsvæði" í stað mengunarsvæði.  Orðið þynningarsvæði er tilbúið orð sem stuðar fólk mynna en mengunarsvæði.  "Þynningarsvæði" orðið er ekki ósvipað eins og þegar pólitíkusar nota orðið "óheppilegt" í stað skandals eða klúðurs.  Nú og svo má ekki gleyma djúpstæðasta dipló orði veraldar "tæknileg mistök" sem í desember sl. þýddi í raun ég "er hálviti og þjófur".

[Guðlaugur Sæmundsson (IP-tala skráð) 6.1.2007 kl. 21:28]

Athugasem við skrif Tryggva. það eru ekki nema nokkur ár síðan að til Íslands var flutt 40 ára gamalt álver frá Þýskalandi og því komið fyrir í nýju húsnæði Norðuráls á Grundartanga, þannig að þú sérð að álver eru flutt á milli landa þegar að þau eru komin inní íbúðarhverfi eins og var í Þýskalandi eða eiga kannski 20 ár eftir í að það gerist. Þannig að það getur varla verið mikið mál fyrir vel menntaða tækni menn á Íslandi að leysa slíkan flutning og það með sóma. Álverksmiðja í Hafnarfirði er tímaskekkja. Gs.

[Þórdís (IP-tala skráð) 6.1.2007 kl. 22:00]

Ekki skil ég hvað Samfylkingin í Hafnarfirði er að hugsa! Kemur það virkilega til greina að stækka álverið með tilheyrandi mengun (þynningarsvæði)? Ég er hrædd um að stefna VG í þessum málum sé nú töluvert skýrari en hjá SF. ÞETTA KÆMI BARA EKKI TIL GREINA ef VG hefði einhver völd  þar í bæ, yrði ekki svo mikið sem rætt.

Maður hefur nú heyrt að það sé ekki bara einn Samfylkingarmaður í bæjarstjórn Hfj. sem vill að álverið verði stækkað, heldur fleiri. Það þarf kannski að minna þá á þessa kerfisbundnu og skýru stefnu flokksins og að Hafnarfjörður sé hluti af "Fagra Íslandi". 

[Inga Rós Antoníusdóttir, 7.1.2007 kl. 00:20]

Þórdís, á það að vera VG til framdráttar að segja að þetta kæmi ekki til greina ef VG hefði völd og að málið yrði ekki einu sinni rætt???

[Tryggvi L. Skjaldarson (IP-tala skráð) 7.1.2007 kl. 01:23]

Endurtek, álver eins og í Straumsvík verður ekki fært til.  það er svo einfalt.  Skiptir engu þótt gamir hlutir sem fengust fyrir slikk hafi verið fluttir frá Þýskalandi upp í Hvalfjörð.  Þar var reyndar strax farið af stað með stækkun, ekki satt?  

Fólk á að hafa fyrir því að kynna sér rannsóknir á umhverfi álversins í Straumsvík frá árinu 1968 fram á daginn í dag, og hver áhrifin verða eftir hugsanlega stækkun, áður en tilfinningarnar bera skynsemina ofurliði.  Það er virðingarvert að taka þátt í baráttu fyrir bættum heimi, en að ætla að heyja þá baráttu með því að vera á móti álverinu í Straumsvík er misskilningur.

Kveðja Tryggvi L. Skjaldarson

starfsmaður Alcan á Íslandi

[Siggi Andri (IP-tala skráð) 7.1.2007 kl. 08:17]

Ef að að álverið mundi loka og hætta allri framleiðslu í hvaða störf ættu þeir sem að vinna í álverinu að fara?  Atvinnuleysi mundi fara upp úr öllu valdi og hvað þá?  Ég bó í Hafnafirði en er nú staddur í Danmörku.  Ég skil hve mikilvægt er að hafa álverið og því mundi ég segja já stækkið helvítis álverið.  Fólkið sem að er á móti stækkun er einmitt fólkið sem að er á móti nánast öllu t.d Kárahnjúkum.  Get a grip það eru komnir svo fullkomnir hreinsibúnaðir á þessi álver og eru alltaf að vera betri því held ég að við ættum ekki að hafa neinar áhyggjur af kyoto.

[Kristín, 7.1.2007 kl. 10:51]

Tryggvi starfsmaður álbræðslunar bendir réttilega á að Alcan hafi ekki átt álbræðsluna nema í örfá ár. Það er rétt. En skjótt skipast veður í lofti og hvað vitum við nema að einn góðviðrisdag á Wall street þá sé t.a.m. einhver rússneskur auðjöfur með brenglað viðskiptasiðferði í stuði og ákveði að skella sér í að versla eins og eitt álver. Þetta er möguleiki sem við stöndum frammi fyrir. Við erum þó lánsöm með það að viðsksiptasiðferði kanadísku Alcan risanna er líkt því sem við þekkjum og við getum ráðið við að höndla samskipti við þá....En viljum við hinn kostinn?

Annað sem mig langar að benda á sem íbúi í Hafnarfirði er sá þáttur að við stækkun myndast 350 ný störf. Það er ekkert atvinnuleysi í Hafnarfirði eða stór Hafnarfjarðarsvæðinu ef því er að skipta. Það segir sig sjálft, þá verðum við að fá til starfans fólk af erlendum uppruna, sem í sjálfu sér er í fínasta lagi. En hvernig ætlar bæjarfélagið Hafnarfjörður að bregðast við að fá slíkt fjölmenningasamfélag inn í skólakerfið, heilbrigðiskerfið o.þ.h. Við ráðum ekki við að taka sómasamlega á móti því erlenda fólki sem byggir bæinn okkar nú í dag.

Ég segi burtu með álhelvítið. Gerum börnum okkar kleyft að búa til framtíðar i Hafnarfirði og byggja meðfram ströndinni "suður með sjó"

[Þórdís (IP-tala skráð) 7.1.2007 kl. 11:16]

Inga, ég er reyndar ekki í VG , þó að ég styðji anti-stóriðjustefu þeirra, þannig að ég var kannski að leggja VG orð í munn en þykist vita að stækkun álversins í Straumsvík kæmi ekki til greina hjá VG. "Að þetta yrði ekki svo mikið sem rætt" ef VG væri við völd er n.k. svar til Gumma Steingríms við því að hvergi sé að finna skýrari stefnu um umhverfismál en hjá Samfylkingunni sem er náttúrulega ekki rétt. Það eru margir Samfylkingarmenn í Hafnarfirði sem vilja að álverið verði stækkað, og menn eins og Gunnar Svavars hafa ekki viljað gefa upp þeirra skoðun á stækkuninni. Þykir það vera mjög skýrt sjónarmið í umhverfis-og stóriðjumálum? Sögur herma að Lúðvík bæjarstjóri styðji einnig stækkun (enda bærinn skuldugur upp fyrir haus og því freistandi að fá smá innspýtingu). Gummi Steingríms virðist hafa miklu harðari afstöðu gagnvart þessum málum en flokksbræður hans í bæjarstjórn hfj.  Ég treysti t.d. ekki bæjarstjórninni að halda rétt á þessum kosningum. Það á t.d. að kjósa um "deiliskipulag" en ekki stækkun. Það er talað um "þynningarsvæði" í stað mengunarsvæðis. Mér finnst það skína í gegn að bæjarstjórnin vilji hafa þetta frekar óskýrt en skal éta það ofan í mig ef raunin verður önnur. Auðvitað á að kjósa um stækkun álversins en ekki deiliskipulag sem hingað til hefur ekki verið kosið um. 

[Óðinn Þórisson (IP-tala skráð) 7.1.2007 kl. 20:13]

Hvenær er gert ráð fyrir því að menn taki ákvörðun um hvenær kosningin fari fram ?

[Guðmundur Steingrímsson, 8.1.2007 kl. 00:08]

Tvö atriði:   Ég held að það sé ofureinföldun að ætla það, Tryggvi, að álver geti notið sömu eðlilegra forsenda til stækkunar í samkeppnisumhverfi og önnur fyrirtæki.  Álver er orkufrekur iðnaður. Það þarf að virkja fyrir álverum og stækkunum þeirra. Bara það, auk mengunar og mikilla efnahagsáhrifa, hlýtur að setja þeim hömlur. 

Hitt er þetta: Menn verða að átta sig á því í umræðu um atkvæðagreiðsluna að hún er jú atkvæðagreiðsla um skipulag, en álverið verður ekki reist nema skipulagið samþykkist, þannig að þetta er þá auðvitað þar með atkvæðagreiðsla um álverið og stækkun þess. Svo verða menn að gæta sín þegar þeir ætla að setja málið allt saman í fangið á Samfylkingunni. Ég veit ekki betur en umhverfisráðherra sé búinn að veita leyfi, iðnaðarráðherra líka og þetta er ekki Samfylkingarfólk. Jafnframt er búið að gera orkusamninga. Það eina sem Samfylkingin í Hafnarfirði hefur ákveðið að gera -- sem er ekki svo lítið -- er að leyfa fólkinu að taka lokaákvörðunina, gefa því færi á að því að stoppa það sem ríkisstjórnin hefur þegar ákveðið. Fólkið hefur neitunarvald. Þetta er í samræmi við stefnu Samfylkingarinnar um opið lýðræði.

Þessu verður að halda til haga áður en menn fara að klína stóriðjustefnunni í öllu sínu veldi á Samfylkinguna. 

Og stefnan er skýr já: Samfylkingin hefur sagt að hún vilji ekki fleiri álver fyrr en rammáætlun um nýtingu orkulinda hefur verið ákveðin. Þessi stefna kemst auðvitað ekki í framkvæmd fyrr en Samfylkingin kemst í ríkisstjórn. Þangað til munu álverin bara poppa upp stefnulaust, virðist vera, enda virðast leyfi veitt af ráðherrum þessarar ríkisstjórnar nánast eins og ekkert sé.

Samfylkingin hefur jafnframt sagt skýrt í umhverfisverndarstefnu sinni hvaða landssvæði hún vill vernda frá virkjunum og hver síður. Ég hef ekki séð neina slíka stefnu frá Vinstri grænum, til dæmis, né hinum.  

[Tryggvi L. Skjaldarson (IP-tala skráð) 8.1.2007 kl. 09:33]

 Um atriði eitt:  Ef álver á að þrífast verður það að geta staðist samkeppni.  Öll helstu skilyrði stækkunar eru fyrir hendi í Straumsvík.  Mengun í lágmarki, skilar miklum peningum inn í þjóðarbúið og það liggur fyrir hvaðan orkan á að koma.

Um hitt atriðið: Stækkun í Straumsvík hefur með rammaáætlun að gera. Málið liggur kristaltært á borðinu.  Hafnfirðingar kjósa og taka ákvörðun um framtíð álversins. 

Kveðja    

[Tryggvi L. Skjaldarson (IP-tala skráð) 8.1.2007 kl. 09:40]

Gleymdi að setja "ekkert" fyrir framan rammaáætlun

[Gs (IP-tala skráð) 10.1.2007 kl. 00:50]

Já Tryggvi það liggur fyrir hvaðan orkan á að koma? Eða.. Eigum við ekki að leifa þeim sem næst búa tilvonandi virkjunarstöðum að segja sitt álit. Það er jafn mikið réttlætis mál eins og að Hafnfirðingar fá að greiða atkvæði um skipulagsbreytingu á álverssvæðinu. Ég hef áður sagt að þessi  álverksmiðja er tímaskekkja. Viðhorf almennings í þessu landi hefur breyst of mikið til þess að þessi stækku á þessum stað sé réttlætanleg. Svo var ég að heyra í fréttum að Norðurál hafi í hyggju að reysa álverksmiðju í Helguvík sem er mun betri staðsetninga fyrir svona iðnað. Alcan gæti kannski selt þeim sína verksmiðju í Straumi. Þeir hafa jú reynslu í að flytja verksmiðjur, meira að segja á milli landa. kv Gs