Póstkort (09.06.07)

Að aldagömlum sið ákvað ég fyrir nokkrum dögum að bregða mér suður á bóginn og freista þess að njóta lífsins í þægilegu loftslagi, frír og frjáls í lögbundnu sumarfríi. Þegar þetta er skrifað er ég kominn með 15 moskitóbit og hverju þeirra hef ég að sjálfsögðu tekið fagnandi enda ekki á hverjum degi sem maður getur gengið um á bol og stuttbuxum utandyra og sjálfsagt að einhver greiðsla, eða fórn, komi í staðinn.

Á för minni um gnægtarlendur suðrænna slóða, þar sem ávextir vaxa á hverju tré, hef ég m.a. leitt hugann að því hvernig Íslendingar, hinir nýríku eyjaskeggjar, hafa í gegnum tíðina upplifað sig sem slíkir í útlöndum. Margt hefur breyst. Það þótti, fyrir það fyrsta, töluvert merkilegra hér áður fyrr að fara til útlanda. Ekki þóttu það heldur lítil forréttindi hér í eina tíð að versla í Fríhöfninni á leiðinni heim. Mörg fjölskyldan tvístraðist í afstöðu sinni til þess sígilda deilumáls í þeim kringumstæðum, hvort kaupa ætti After Eight eða Macintosh, og varð valkvíðinn jafnvel hinu rólegasta fólki að falli.

EINU sinni þótti líka gríðarlega áríðandi að Íslendingar í útlöndum sendu póstkort heim. Þetta gat verið ansi langdreginn bisness. Þegar verst lét í mínu tilviki voru póstkortin ekki skrifuð fyrr en í vélinni á leiðinni heim og póstlögð á Keflavíkurflugvelli. Nú hafa SMS skeyti blessunarlega tekið við þessu hlutverki, auk þess sem nokkuð auðveldara er að slá á þráðinn heimshorna á milli. Spurningin er hins vegar sú hvort að þessi bylting í fjarskiptatækni hafi miklu breytt um það hvert innihald þessara samskipta er. Mig grunar að mörlandinn sé farinn að tjá sig af nokkuð meiri yfirvegun um ferðir sínar til útlanda, og hin einlæga undrun yfir dásemdum fjarlægra slóða hafi látið undan og vikið fyrir meiri veraldarvisku.

LÍTUM á nokkur klassísk þemu – byggð á eigin reynslu – í póstkortum Íslendinga heim til sín frá sumarleyfisstöðum í útlöndum á ofanverðri 20.öld: Þema 1) “Bjórinn er ekkert smá ódýr hérna! Hálfur lítri kostar bara 50 krónur.” Þema 2) “Það er ekkert smá heitt hérna. Það er heitara úti en inni. P.s. Það var algjör óþarfi að taka með sér jakka.”. Þema 3) “Klósettin eru ekkert smá skrýtin hérna. Maður pissar ofan í gat í gólfinu!” Þema 4) “Það er ekkert smá hvað menn keyra hratt hérna á hraðbrautunum. Við keyrðum á 120 og bílarnir brunuðu fram úr okkur”.  Þema 5) “Ég er orðin/n ógeðslega brún/brúnn.”

SKEYTI af þessu tagi eru, að ég held, orðin afar sjaldgæf. Í ljós þess myndi ég vilja gera það að tillögu minni – héðan úr friðsemd sólarlandanna – að Þjóðminjasafnið stæði fyrir söfnun á öllum þessum póstkortum Íslendinga heim til sín. Þau yrðu til minningar um hugarfar sem áður var og yrðu uppistaða í stórkostlegri sögusýningu sem sýndi vegferð heillar þjóðar úr fátækt til ríkidæmis, með viðkomu í einlægri gleði.

Birtist sem bakþankar í Fréttablaðinu 9.júní 2007.